صنعت ایران این روزها در میانه بحرانی مهارتی قرار دارد که ریشه در تعطیلیهای گسترده دانشگاهها و مهاجرت مستمر نیروی متخصص دارد. این بحران تنها محدود به فصل تابستان و تعطیلیهای رسمی نیست، بلکه تمام سال جاری است؛ زمانی که کارخانهها با کمبود نیروهای ماهر و با تجربه مواجهاند و دانشگاهها نتوانستهاند آموزشهای عملی و بهروز مورد نیاز صنعت را تامین کنند.
در بسیاری از صنایع کوچک و متوسط، مشکل اصلی کمبود مدارک تحصیلی نیست بلکه فقدان مهارتهای کاربردی و توانایی حل مسائل واقعی است. آموزشهای سنتی دانشگاهی که تئوریمحور و کند است، به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای سریع و پویا در خط تولید و محیط کار نیستند.
علاوه بر این، رکود اقتصادی و کاهش سرمایهگذاری در بخش صنعت، انگیزه و منابع لازم برای آموزش مهارتی در کارخانهها را از بین برده است. از سوی دیگر، مهاجرت نیروی متخصص به خارج کشور باعث شده بازار کار داخلی بیش از پیش خالی از نیروهای جوان و ماهر شود.
اما ناامید نباید شد؛ راهکارهای نوین آموزشی که بر پایه آموزشهای کوتاهمدت، آنلاین و مسئلهمحور استوارند، میتوانند این شکاف مهارتی را جبران کنند. دورههای ویدیویی تخصصی، پادکستهای صنعتی با روایت واقعی از فضای کارخانهها و شبیهسازیهای مجازی از محیط کار، نمونههایی از روشهای چابک آموزش صنعتی هستند که در جهان و حتی در ایران به تدریج در حال شکلگیریاند.
در این میان، نهادهایی مانند نوتک صنعت با شناخت دقیق از مشکلات و ظرفیتهای موجود، تلاش میکنند تا پلی میان صنعت و آموزش چابک بسازند. این نهادها با تولید محتوای کاربردی، ارائه ابزارهای مدیریتی ساده و آموزشهای مسئلهمحور، مسیر یادگیری مهارت در صنعت را باز میکنند بدون اینکه به ساختارهای رسمی و کند آموزش عالی وابسته باشند.
اگر بخواهیم صنعت ایران رشد کند، باید یادگیری مهارتی را به قلب کارخانهها بازگردانیم؛ یادگیریای سریع، عملی و مستمر که در هر زمان و مکان برای نسل جدید کارآفرینان صنعتی فراهم باشد.
زمان آن است که دیگر منتظر بازگشایی دانشگاهها نباشیم، بلکه کارخانه خود به مدرسه مهارت تبدیل شود.